Chirurgia robotowa w leczeniu raka prostaty

Zabieg chirurgiczny wykonywany w asyście robota chirurgicznego może przynieść pacjentowi korzyści, ponieważ pozwala na wyższą dokładność zabiegu. Urolog operujący robotem może dokonywać dokładniejszych cięć, a co za tym idzie oszczędzać pęczki nerwowe, minimalizując ryzyko wystąpienie niepożądanych skutków zabiegu, takich jak nietrzymanie moczu czy niesprawność seksualną. Dzięki małej inwazyjności zabiegów robotowych pacjenci spędzają mniej czasu w szpitalu, mniej jest przetoczeń krwi, mniej bólu i szybciej dochodzą do siebie po operacji. Z kolei dla chirurga praca z robotem jest o wiele bardziej ergonomiczna, mniej męcząca i stwarza znacznie szersze możliwości techniczne operowania narzędziami. Z tych powodów chirurgia robotowa bardzo szybko upowszechniła się w ciągu ostatnich 25 lat w wielu krajach świata, poczynając od tych najbogatszych, czyli USA, Europy Zachodniej, Japonii czy Australii.

Pierwszy robot chirurgiczny w Polsce pojawił się w 2010 roku w szpitalu we Wrocławiu. Drugi - dopiero po 6 latach, w Toruniu. Ale od 2017 roku robotów przybywa bardzo szybko - obecnie już ponad 50 szpitali wykonuje zabiegi w asyście robota, większość z nich - to placówki publiczne. W 2022 roku w całej Polsce wykonano 4844 zabiegi a użyciem robota, w tym było 3361 operacji prostatektomii - czyli 60 proc. Za 900 z nich zapłacili prywatnie polscy pacjenci w prywatnych szpitalach, płacąc od 30 do 50 tys. złotych. Ale pozostałe sfinansował Narodowy Fundusz Zdrowia.

Od 1 kwietnia 2022 roku wprowadzono osobną wycenę zabiegu prostatektomii robotowej, wykonywanej w asyście robota - jest ona dwukrotnie wyższa od zabiegu otwartego czy laparoskopowego. Wywołało to prawdziwy boom w tej dziedzinie chirurgii. Z roku na rok mocno wzrosła liczby zabiegów prostatektomii, refundowanych przez NFZ. W 2021 roku fundusz zapłacił za 6523 zabiegi radykalnej prostatektomii, a w 2022 roku już za 9033 takie zabiegi, w tym 2461 robotowe. Rok wcześniej sfinansował jedynie 541 zabiegów robotowej prostatektomii.

Dzięki rozwojowi robotyki, w 2022 roku po raz pierwszy liczba pacjentów leczonych chirurgicznie przewyższyła w Polsce liczbę pacjentów leczonych radioterapią. Odnotowano spadek liczby pacjentów leczonych radioterapią, która dla części pacjentów jest metodą alternatywną dla chirurgii (np. brachyterapia). W 2022 roku 7618 pacjentów (46 proc.) było leczonych radioterapią, podczas gdy rok wcześniej było ich 9411 (59 proc.). Jednocześnie zmalała również liczba pacjentów leczonych chemioterapią – z 6310 pacjentów w 2021 roku do 5162 pacjentów w roku 2022.

Już w każdym województwie, poza warmińsko-mazurskim - działa przynajmniej jeden robot chirurgiczny, wykonujący zabiegi refundowane przez NFZ. Dlatego praktycznie każdy pacjent w Polsce, który ma mieć wykonywany zabieg prostaty, ma szansę skorzystać z tego nowoczesnego urządzenia.

Według danych zebranych przez AOTMiT ze szpitali, które w 2022 roku wykonywały zabiegi robotowej prostatektomii, potwierdzają się zalety chirurgii robotowej, czyli to że pacjent jest krócej hospitalizowany i wymaga mniejszej ilości przetoczeń krwi. “Z punktu widzenia pacjenta najważniejszymi korzyściami zabiegu robotycznego są krótszy czas hospitalizacji pozabiegowej, mniejsza śródoperacyjna utrata krwi oraz stosunkowa łatwość operowania pacjentów z wysokim BMI w porównaniu do innych technik operacyjnych” - potwierdza dr Jacek Doniec z Wojskowego Instytutu Medycznego.

Największe polskie szpitale, jak choćby Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie czy Centrum Onkologii w Bydgoszczy mają już po dwa roboty i planują zakup kolejnych. W dużych ośrodkach pracuje już po 5-6 wyszkolonych operatorów, wykonujących zabiegi. Podniesienie wycen procedur chirurgicznych oraz osobna - wyższa - wycena zabiegów robotowych sprawiło, że radykalna prostatektomia w asyście robota stała się rentowna dla szpitala. To skłania dyrektorów kolejnych placówek do zakupu lub dzierżawy robotów.

Odsetek zabiegów robotowych w stosunku do liczby wszystkich operacji prostatektomii w Polsce w 2020 roku wynosił 17 proc., w 2021 wzrósł do 22 proc., a w 2022 roku zwiększył się do 35 proc. Osiągnęliśmy zatem poziom rozwoju robotowej urologii w Niemczech z 2021 roku. Przy obecnym tempie wzrostu, w ciagu najbliższego roku co najmniej połowa prostatektomii w Polsce będzie wykonywana w asyście robota, czyli osiągniemy poziom Francji z 2021 roku.

Więcej informacji na temat chirurgii robotowej można znaleźć w raporcie Modern Healthcare Institute:
https://www.mzdrowie.pl/medycyna/raport-o-rozwoju-chirurgii-robotowej/
Szpitale z największą liczbą zabiegów prostatektomii w asyście robota wykonanych w 2022 roku, które mają podpisane kontrakty z NFZ:

Szpital Mazovia w Warszawie - 221
Wielopecjalistyczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim - 200
Śląskie Centrum Urologii UROVITA - 200
Kliniczny Szpital Wojewódzki Nr 1 w Rzeszowie - 191
Europejskie Centrum Zdrowia w Otwocku - 169
Szpital św. Anny w Piasecznie - 167
SPSK Nr 2 PUM w Szczecinie - 167