Diagnoza i leczenie
Diagnoza raka prostaty może budzić niepokój, ale współczesna medycyna oferuje szeroki wachlarz metod terapeutycznych. Poznaj kroki, które pozwolą na postawienie trafnej diagnozy, oraz dostępne opcje leczenia dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta.
PSA, DRE i TRUS
Rak gruczołu sterczowego (RGS)przeważnie nie wywołuje objawów klinicznych we wczesnych stadiach rozwoju. Mogą być jednak obserwowane dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych, będące raczej następstwem współistnienia łagodnego rozrostu stercza. Niekiedy pierwszym objawem raka uogólnionego są wywołane przez przerzuty bóle kostne.
PSA - jedną z metod wykrywania RGS jest oznaczanie w surowicy swoistego antygenu sterczowego (PSA). Stężenie PSA podwyższa się w przypadku raka, ale również schorzeń nienowotworowych gruczołu krokowego. Jego poziom jest też zależny od wieku mężczyzny.
DRE - u części chorych zmiany można wykryć wykonując badanie palcem przez odbyt (DRE - digital rectal examination). Lekarz może wyczuć zgrubienia lub stwardnienia gruczołu, jeśli jest on dostatecznie duży. Badanie pozwala lekarzowi określić stopień miejscowego zaawansowania nowotworu.
TRUS to USG przezodbytnicze gruczołu krokowego. Często przy tej okazji wykonuje się biopsję gruczołu krokowego pod kontrolą ultrasonografu przezodbytniczego za pomocą igły TRU-CUT, Pozwala to uzyskać ostateczne rozpoznanie raka gruczołu krokowego. Wskazaniem do wykonania pierwszorazowej biopsji jest wzrost stężenia poziomu PSA w surowicy krwi oraz/lub podejrzenie raka gruczołu krokowego podczas badania DRE.
Leczenie systemowe
W leczeniu zaawansowanego raka prostaty stosuje się zazwyczaj hormonoterapię. Dodatkowo można ją także stosować w przypadkach wcześnie wykrytych zmian chorobowych (przed, podczas i po zakończeniu radioterapii). Hormonoterapia może też zostać zastosowana u wybranych chorych także po operacji.
W hormonalnym leczeniu przeciwnowotworowym wykorzystuje się różne mechanizmy działania. Zaliczamy do nich ablację – supresję czynności gonad, kastrację chirurgiczną lub farmakologiczną oraz działanie antagonistyczne – antyandrogeny.
Obecnie dostępne w Polsce leki o działaniu hormonalnym wykorzystywane do leczenia raka gruczołu krokowego, wymieniono w poniższej tabeli:
| Analogi gonadoliberyny | Antagoniści gonadoliberyny | Antyandrogeny | Inhibitor syntezy androgenu | Inne leki |
|---|---|---|---|---|
| Goserelina Leuprorelina Tryptorelina |
Degareliks | Flutamid Bikalutamid Enzalutamid |
Octan abirateronu – inhibitor CYP17 | Kortykoster |
Zastosowanie chemioterapii wskazane jest w sytuacji szybkiej progresji zmian przerzutowych lub nasilenie dolegliwości związanych z nowotworem.
Docetaksel stosowany w skojarzeniu z prednizonem pozwala na wydłużenie mediany czasu przeżycia. W raku stercza opornym na kastrację standardowym postępowaniem po niepowodzeniu leczenia docetakselem jest obecnie stosowanie octanu abirateronu w drugiej linii leczenia.
Oba preparaty są również zarejestrowane w sytuacji, gdy chemoterapia nie jest jeszcze wskazana.
Niestety w Polsce, w odróżnieniu od wielu krajów europejskich leki te nie są refundowane. Ich zastosowanie na tym etapie choroby pozytywnie wpływa na jakość życia pacjentów, na przykład poprzez odsunięcie w czasie zastosowania chemioterapii o silnych leków przeciwbólowych.
Enzalutamid jest wskazany w leczeniu opornego na kastrację raka gruczołu krokowego z przerzutami u mężczyzn,u których podczas lub po zakończeniu leczenia docetakselem nastąpiła progresja choroby. Nie jest refundowany w Polsce.
Leczenie systemowe
W leczeniu zaawansowanego raka prostaty stosuje się zazwyczaj hormonoterapię.
Hormonoterapię można stosować w przypadkach wcześnie wykrytych zmian chorobowych (przed, podczas i po zakończeniu radioterapii).
Hormonoterapia może też zostać zastosowana u wybranych chorych także po operacji.